Tüp bebek tedavisi, doğal yollarla gebelik elde edemeyen çiftler için gelişmiş bir yardımcı üreme teknolojisidir. Bu yöntemde, sperm ile yumurta laboratuvar ortamında döllenir ve elde edilen embriyo rahim içine yerleştirilir. Tüplerin açık olup olmaması tüp bebek tedavisinde doğrudan bir gereklilik olmasa da, tüplerin sağlıklı olması tedavi başarısını doğrudan etkileyebilir. Özellikle rahim filmi (HSG) çekimi, tüplerin ve rahmin durumunu değerlendirmek için en önemli görüntüleme yöntemlerinden biridir.

Tüp Bebek Tedavisinde HSG’nin Önemi

Tüp bebek tedavisinde döllenme işlemi laboratuvar ortamında gerçekleştiği için tüplerin açık olması doğrudan bir gereklilik değildir. Ancak bazı tüp hastalıkları, tüp bebek tedavisinin başarısını olumsuz yönde etkileyebilir. Özellikle hidrosalpinks olarak bilinen tüplerin sıvı ile dolu olduğu durumlarda, bu sıvının rahim içine akarak embriyonun tutunmasını engelleyebileceği bilinmektedir.

HSG, rahim içine verilen kontrast madde sayesinde tüplerin açıklığını, tıkanıklık olup olmadığını ve varsa anormal sıvı birikimlerini tespit etmeye yardımcı olur. Ultrason veya manyetik rezonans (MR) görüntüleme ile her zaman net bir şekilde görülemeyen tüp hastalıkları, HSG ile daha ayrıntılı olarak değerlendirilebilir. Eğer rahim filmi sonucunda tüplerde bir sorun tespit edilirse, öncelikle bu sorunun giderilmesi sağlanmalı ve ardından tüp bebek tedavisine başlanmalıdır. Bu yaklaşım, hem zaman kaybını önleyecek hem de gereksiz maddi harcamaların önüne geçecektir.

HSG Çekimi Öncesi ve Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

HSG çekimi yapılmadan önce, adet dönemi bittikten sonraki ilk hafta içinde işlem planlanmalıdır. Bu dönemde rahim iç tabakası daha incedir ve gebelik ihtimali düşük olduğu için değerlendirme daha sağlıklı olur. Ayrıca, işlem öncesinde doktorunuza kullandığınız ilaçlar ve varsa alerjileriniz hakkında bilgi vermeniz önemlidir. Özellikle kontrast maddeye karşı alerjiniz olup olmadığını doktorunuzun bilmesi, olası reaksiyonları önlemek açısından gereklidir.

Güncel teknikler kullanılarak yapılan HSG incelemesi ya tamamen ağrısız veya adet sancısına benzer hafif ağrılı olabilir. Bu nedenle inceleme öncesinde ağrı kesici ilaç kullanmaya gerek yoktur.

HSG çekiminden sonra hafif kasık ağrısı ve lekelenme tarzı kanamalar görülebilir. Bu durum genellikle birkaç saat içinde geçer ve endişe edilmesi gereken bir durum değildir. Ancak, işlem sonrası yüksek ateş, kötü kokulu akıntı veya şiddetli ağrı gibi belirtiler ortaya çıkarsa, mutlaka doktora başvurulmalıdır. Enfeksiyon riski düşük olsa da, bu tür belirtiler bir enfeksiyonun habercisi olabilir.

HSG sonrasında doğal yollarla hamile kalma şansı artmaktadır. Her şey normal ise HSG sonrasındaki 4-5 ay içinde kendiliğinden gebe kalma şansı artmaktadır. Bunun sebebi, işlem sırasında tüplerin açılabilmesi, mukus ve pıhtı tıkaçlarının temizlenmesi ve tüplerdeki hücre aktivitesinin daha sağlıklı hale gelmesidir. HSG ile tüplerde veya rahim boşluğunda gebeliği engelleyebilecek sorunlar saptanması durumunda ek tedavilere ihtiyaç duyulabilir.

Rahim Filmi (HSG) ile Tüplerin Durumu Nasıl Değerlendirilir?

HSG işlemi sırasında, rahim içine kontrast madde enjekte edilir ve röntgen ile tüplerin durumu görüntülenir. Eğer tüpler açıksa, verilen madde tüplerden geçerek karın boşluğuna yayılır. Bu, tüplerin açık ve işlevsel olduğunu gösterir. Ancak, eğer tüplerden biri ya da her ikisi tıkalıysa, kontrast madde tüplerde birikerek geçiş yapamaz. Bu durumda, tüplerin hangi seviyede kapalı olduğu belirlenerek uygun tedavi yöntemleri değerlendirilir.

HSG yalnızca tüplerin açıklığını değil, tüplerde sıvı birikimi olup olmadığını da tespit edebilir. Hidrosalpinks olarak bilinen bu durum, tüplerin içinde sıvı birikmesi anlamına gelir ve embriyonun rahme tutunmasını engelleyebilir. Eğer hidrosalpinks tespit edilirse, tüp bebek tedavisine başlamadan önce bu durumun tedavi edilmesi gerekir.

Ayrıca, HSG sayesinde rahim içinde miyom, polip veya yapışıklık gibi embriyonun yerleşmesini etkileyebilecek anormallikler de tespit edilebilir. Tüp bebek tedavisine başlamadan önce HSG ile tüplerin durumu net bir şekilde değerlendirilerek gerekli tedavilerin transfer öncesinde yapılması gebelik şansını arttıracaktır.

Tüp Bebek Tedavisi Öncesinde Yeni Bir Rahim Filmi Gerekir mi?

Tüp bebek tedavisine başlamadan önce, rahim ve tüplerin durumu son kez değerlendirilmelidir. Daha önce HSG çekilmiş olsa bile, doktorunuz yeni bir HSG isteyebilir. Bunun birkaç sebebi vardır:

• Rahim içi yapışıklıklar veya polipler zamanla oluşabilir. Önceki HSG çekiminden sonra rahimde yeni bir anomali gelişmiş olabilir.
• Önceki tüp bebek denemeleri başarısız olduysa, yeni bir değerlendirme gerekebilir.
• Tüplerin durumu değişmiş olabilir. Daha önce açık olan tüpler tıkanmış olabilir veya sıvı birikmesi meydana gelmiş olabilir. .

Yeni bir rahim filmi ile rahim içi detaylı şekilde incelenerek gebelik için en uygun ortamın sağlanması hedeflenir. Eğer rahim içinde embriyo tutunmasını engelleyebilecek bir problem varsa, önce bu problem düzeltilmeli, ardından tüp bebek tedavisine başlanmalıdır.